Toch blijft een structurele oplossing voor armoede nog steeds hard nodig. Ouders zien positieve effecten op hun schoolgaande kinderen dankzij de boodschappenkaart. Dat blijkt uit onderzoek van het Rode Kruis onder ruim 8.000 ouders die zo’n kaart ontvangen. Zo geeft bijna 60% aan dat hun kinderen gezonder eten en gaat 28% van de kinderen met een positiever gevoel naar school. Ook ervaart meer dan de helft van de ouders minder financiële stress. Toch is de voedselhulp voor meer dan een kwart van de ouders niet voldoende. Structurele oplossingen voor armoede blijven hard nodig.
Harm Goossens, directeur van het Nederlandse Rode Kruis: “Dankzij het Programma Schoolmaaltijden gaan kinderen met een goed gevulde maag naar school. Dat is belangrijk om goed te kunnen leren. Ook ouders zijn ermee geholpen. Zo gaf een vader aan dat hij zijn kinderen dit schooljaar met een gerust hart naar school brengt, wetende dat hun broodtrommel nu vol is.”
Leren over geld
Via het Programma Schoolmaaltijden, dat gefinancierd wordt door de overheid, krijgen leerlingen die dat het hardst nodig hebben voedselhulp op hun basisschool of middelbare school.
Scholen kunnen uit twee opties kiezen: ouders krijgen via het Rode Kruis een boodschappenkaart of leerlingen krijgen via het Jeugdeducatiefonds maaltijden op school. In totaal zijn er al ruim 55.000 kinderen geholpen met de boodschappenkaart. Momenteel doen zo’n 2400 scholen mee met het programma.
Een vijfde van de ouders ziet een verbetering in de concentratie van hun kinderen. Meer dan een kwart van de ouders (28%) zet de boodschappenkaart ook in als een middel om hun kinderen te leren over geld en budgetteren. “De boodschappenkaart helpt me niet alleen enorm om mijn kinderen een gezonde maaltijd te geven, maar hiermee leren zij ook over de waarde van geld”, gaf een ouder aan.
Minder financiële stress
Uit het onderzoek blijkt dat 60% van de ouders minder financiële stress ervaart. Een ouder: “Soms is mijn eigen geld bijna op, maar ben ik dankzij de boodschappenkaart blij dat ik toch weer fruit, kaas, brood en beleg voor mijn kind kan kopen”.
Voor een andere ouder geeft de boodschappenkaart een stukje veiligheid, zij is niet meer bang dat haar kind geen eten heeft. Toch blijkt de boodschappenkaart voor 27% van de ouders onvoldoende. Voedsel blijft voor hen een sluitpost.
Ouders geven aan dat ze nog steeds goedkoper eten kopen, kleinere porties eten of zelfs maaltijden overslaan. Ook kunnen ze rekeningen niet of pas later betalen en voelen ze zich genoodzaakt om geld van familie, vrienden of anderen te lenen. Dit vergroot de kans op schuldenproblematiek en laat zien dat ze bredere en structurele problemen hebben dan alleen het niet kunnen betalen van de schoolmaaltijden.
De armoede in Nederland verdiept. Het Rode Kruis ziet dat mensen die onder de armoedegrens leven, of net daarboven, in steeds slechtere omstandigheden verkeren. Mensen hebben bijvoorbeeld meer financiële problemen. Voedselhulp brengt wat verlichting, maar is geen oplossing voor de lange termijn.
“Bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2023 was bestaanszekerheid één van de grootste thema’s. Nu horen we er een stuk minder over, maar de problemen zijn er nog steeds. Ik vraag politieke partijen dus echt om armoedebestrijding hoog op hun prioriteitenlijst te blijven zetten en de verdieping van de armoede aan te pakken”, aldus Goossens.
Montessori Kindcentrum Oostzanerwerf in Amsterdam telt rond de honderd leerlingen. Diana Comello, schoolleider, vertelt hoe belangrijk het Programma Schoolmaaltijden is: “We zagen vroeger dagelijks lege broodtrommels. Soms kwam er zelfs beschimmeld brood uit de tas.”
Het is officieel bevestigd: het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap verlengt het Programma Schoolmaaltijden in zijn huidige vorm tot en met december 2028. Dit goede nieuws geeft duidelijkheid en rust voor scholen en gezinnen. Voor bijna 400.000 leerlingen betekent dit dat zij de komende jaren verzekerd blijven van een schoolmaaltijd. Scholen kunnen blijven rekenen op steun bij het organiseren van eten op school (via het Jeugdeducatiefonds) of het verstrekken van boodschappenkaarten voor thuis (via het Rode Kruis).
Voor het derde jaar op rij deelt het Stedelijk Dalton Lyceum in Dordrecht zomerpakketten uit. In totaal zijn het er dit keer ruim 400, waarvan 125 bestemd zijn voor de leerlingen van de ISK-2 locatie. Richard Mol, conciërge op deze locatie, vertelt er bevlogen over.
“Gewoon doen”, zegt mentor Jacobine Groenendaal vastberaden wanneer haar gevraagd wordt naar tips voor andere scholen. Samen met collega Danique Wezepoel organiseerde zij dit jaar de zomerpakkettenactie op Praktijkschool Forta, een project dat niet alleen praktisch, maar ook hartverwarmend is.
Bijna 90% van de scholen die eten op school organiseren merkt dat leerlingen minder honger hebben. Ook is de ouderbetrokkenheid toegenomen. Deze en andere positieve effecten van schoolmaaltijden staan in het onderzoeksrapport ‘Samen eten verbindt’ van het Jeugdeducatiefonds.
Anneke Lemsom, managementassistent op Praktijkschool De Wissel in Goes, vindt het geen moeite de zomerpakketten: “Wat je ervoor terugkrijgt, vind ik echt geweldig,”. Al voor het derde jaar op rij organiseert de school met veel enthousiasme zomerpakketten voor hun leerlingen. Een tastbaar steuntje in de rug voor gezinnen, net voor de zomervakantie.
